Dag 6: 8 oktober 2013 - Yad Vashem

Om 7.00 uur stond het ontbijt weer klaar. Het programma van de dag startte vervolgens met het opsplitsen in twee groepen. De ene groep ging naar Yad Vashem, de andere groep naar de Yad B’yad school (wat 'hand in hand' betekent) en ’s middags naar Yad Vashem.

Over de Yad B'yad school. We zijn met verschillende onderzoeksgroepen naar deze school geweest. Het is een school waarin op kleinere schaal geprobeerd wordt verzoening te creëren. Arabieren, christenen, joden en andere gelovigen leven en leren samen op deze school. Dit is uniek omdat de meeste andere scholen in Israël vanuit een enkele religie gedreven worden. We hebben op de school met verschillende mensen gepraat, waaronder leerkrachten en leerlingen. Het is mooi om te zien hoe de kinderen geleerd wordt vanuit respect met elkaar om te gaan. Ook de ouders hebben ontmoetingen onderling, bijvoorbeeld door een georganiseerde picknick. Twee moeders (joods en arabisch) hebben gezamenlijk een café opgericht waar ontmoeting plaatsvindt. Een bijzonder initiatief!

Dan over het Holocaust museum Yad Vashem. Er is een onwijs indrukwekkend gebouw neergezet door bijzondere architectuur. Je loopt zigzaggend door de tijd heen in verschillende zalen. De hoofdgang loopt omhoog, aan het einde is er zicht op een groot raam waar je licht ziet. Het is een museum waarin zoveel heftige dingen te zien zijn, maar je blijft omhoog kijken naar het licht, naar de toekomst. De verhalen die door de overlevenden te horen zijn via tv-schermen, geven gruwelijke gebeurtenissen weer die de joden van toen hebben meegemaakt. Er is een grote hoeveelheid aan materialen die overgebleven zijn van de joden of door opgravingen gevonden zijn, zoals lappen stof met jodensterren, honderden schoenen en kleding vanuit concentratiekampen. Maar ook veel sieraden, zilver, menora’s, stukken uit de synagoge, glas in loodraam uit de kristalnacht enzovoort. Wat wij heel indrukwekkend vonden is wanneer je een zaal in loopt, daar een replica te zien is van ‘Arbeit mach Frei’ uit het concentratiekamp Auschwitz. Door de zaal heen loopt een spoorlijn ter herinnering aan de vele treinen vol mensen die vervoerd werden.

In een apart gebouw is er een herdenkingsruimte speciaal voor de omgekomen kinderen. Hier wordt 24/7 de naam, leeftijd en land afgespeeld van alle kinderen. Er is 1 kaars in het midden van een compleet donkere ruimte, door middel van spiegels wordt het licht van die ene kaars duizenden keren weerspiegeld in de cirkelvormige ruimte…overweldigend.

Verschillende ervaringen van studenten:

- ‘Er waren borden met uitspraken van joden die naar concentratiekampen gingen maar dit niet wisten, de reactie van sommige joden: ‘Ik weet niet waar ik naar toe ga, maar als God het zal geven, zullen we een goede tijd krijgen.’ De onwetendheid van de joden raakte mij enorm.’

- ‘Wat ik heel heftig vond, waren de borden waarop joden veelal uitgemaakt werden voor zwijnen, ratten of andere narigheid.’

- ‘De indrukken van de mensen, aantallen en systematisch wegvagen van de ghetto’s is niet te bevatten.’

Aan het einde van de dag was er gelegenheid om ervaringen met elkaar te delen. Wat is het fijn om te merken dat de groep al een hechte band met elkaar heeft opgebouwd, waarin persoonlijke verhalen gedeeld kunnen en mogen worden!

Als afsluiting hebben we met elkaar gezongen, Bijbel gelezen en gebeden. ‘Heer, U bent El Elohim’ (Heer, U bent een hele grote God).